Per me sono anime - Voor mij zijn het zielen
Ontmoeting met Tullia Matania is een korte documentaire van Marja Sonneveld over een kunstenares uit Napels, Zuid-Italië: Tullia Matania

Mijn film laat zien hoe Tullia Matania, geboren in 1925, boven haar sterke familietraditie uitstijgt, als vrouw en beeldend kunstenaar.

Ik heb Tullia in 1978 leren kennen via haar dochter Gaia Salvatori.
Mijn opnames maakte ik tijdens korte bezoeken aan Napels gedurende de jaren 90.
Mijn film is in premiere gegaan in 2012 ter gelegenheid van Tullia’s expositie van etsen in marmers te Rome met de titel MARMI

Tullia Matania komt uit een artistieke familie met wortels in de lokale cultuur en de negentiende-eeuwse figuratieve kunst. Zij werd in 1925 in Napels geboren als dochter van een nieuwsillustrator voor de internationale pers, Ugo Matania en zijn nicht Anna Matania. Anna was de dochter van de in heel Italië beroemde 19e eeuws boek illustrator en tevens gerenommeerd Napolitaan’s schilder. Tegen deze achtergrond krijgt haar kunstenaarsleven gestalte waarin haar innerlijke drang, om als vrouwelijk beeldend kunstenaar boven deze sterk mannelijke traditie uit te komen, de leidraad vormt.

Het monumentale huis met ateliers en de architectenstudio waar haar man Rafaëllo Salvatori werkte, bevindt zich boven in de stad Napels en is onderdeel van Villa Belvedere met haar wijds uitzicht vanuit ‘La Flora’, een centrale grote tuin, over de noordwestelijke stad en zee met Capri aan de horizon. Aan wanden, grote kasten en in het trappenhuis, zijn onnoemelijk veel sporen van haar bijzondere familie verleden manifest en indrukwekkend aanwezig. Tegen deze achtergrond ontrolt zich het kunstenaarsleven van deze vrouw die gelooft in de grote verbeeldingskracht van mensen. Zij leert het schilderen en tekenen van haar vader Ugo Matania en haar oom Fortunino Matania in Engeland. Het beeldhouwen leert ze van de oude beeldhouwer Vincenzo Gomito en van een geallieerde soldaat die na de bevrijding van Napels in 1943 open beeldhouwlessen startte in de ruimtes van een leegstaand academiegebouw.

De jonge Tullia blijkt over meer dan beide talenten te beschikken; dans, muziek en theater fascineren haar mateloos. Zo borduurt ze vooral als jonge kunstenares voort op haar grote vaardigheid in het tekenen en schilderen van mensfiguren in diverse barre levensomstandigheden, vooral vlak na de bevrijding. Deze beelden stonden al op haar netvlies sinds haar jeugd. Ze zag immers vele oorlog- en rampscènes wekelijks ontstaan in de illustraties die haar vader Ugo Matania schilderde; nieuwsillustraties met gouache in opdracht van het weekblad ‘Il Mattino Illustrato’. Steeds een ander tafereel uit het wereldtoneel van het nieuws. Als kind stond ze vaak model tijdens zijn knap gecomponeerde nieuws scènes. Om haar eigen taal als kunstenaar te vinden zocht ze het tijdens de periode van haar huwelijk en moederschap, in een diversiteit aan ongewone beeldende uitdrukkingsmiddelen die ze aan de keukentafel kon uitvoeren.

Ze experimenteert met veel tijd en geduld vergende ambachtelijke technieken. Ze krijgt in de jaren 60 en 70 een reeks grote monumentale opdrachten voor gebouwen en kerken. Tullia maakt o.a. diverse kruiswegstaties op grote marmeren panelen met een marmeretstechniek en maakt tussen de bedrijven door portretten in brons, vooral in opdracht van families en de plaatselijke overheid. Tijdens het leven van Tullia komt, vooral vanaf eind jaren 80, een steeds manifester wordende thematiek, haar medeleven met het lijden van 'de ander', op de voorgrond te liggen. In ambachtelijke technieken die ze zelf ontwikkelt heeft zij steeds een nieuwe persoonlijke beeldtaal gevonden waarmee zij de aandacht vestigt op ondraaglijk lijden van de mens vanuit haar visie op het wereld nieuws dat ons dagelijks overspoelt. En vanaf die periode volgde ik haar met mijn videocamera tot eind jaren 90, toen zij met mij wilde terugkijken naar haar ontwikkeling.